9 februari t/m 16 maart 2008

Michael Jacklin, Simga Roodenburg, Reinout Oudshoorn, Krijn de Koning, Jan van de Pavert

The modulor by Le Corbusier

Het is fijn om af en toe werk te zien van kunstenaars die het avontuur niet nog min of meer overkomt, maar die door ervaring weten wat ze moeten doen om het avontuur ‘oneindig’ te laten duren. In de Vishal van Haarlem is de tentoonstelling ‘Ten Feet’ met vijf beeldhouwers, die allen al minstens vijftien jaar exposeren. Gastconservator Michael Jacklin maakte met Krijn de Koning, Reinoud Oudshoorn, Jan van de Pavert en Simcha Roodenburg een kleine expositie die geconcentreerd kijken vergt.

Door Judith van Beukering

Met de uitnodigingskaart geeft Michael Jacklin aan wat hij als leidraad voor zijn expositie heeft gekozen: “Ten Feet staat eerder voor het abstracte 10 x 30,4 cm dan voor vijf paar figuratieve voeten. Abstracte beelden kunnen een gesublimeerde werkelijkheid zijn, maar ook escapisme, weg van de actualiteit. Maar vóór alle praat of uitleg is er het kijken en/of zien.” Op de voorzijde van de kaart is de Modulor van Le Corbusier afgebeeld; een maatsysteem dat deze architect ontwikkelde op basis van het menselijk lichaam en de wiskunde. Wat hij geloofde was dat deze maten, direct gerelateerd aan het menselijk lichaam, architecten zou helpen om gebouwen aan de behoefte van de mens aan te passen.

De verwantschap waar Jacklin naar verwijst is dus: abstracte kunst, die op voorhand (zonder tekst) visueel interessant is, waarbij de wiskunde (maatsystemen, modules), de menselijke maat en de beleving van architectuur een rol spelen. Hoe zien we deze verschillende eigenschappen terug in de tentoongestelde werken?

Orde, chaos en ruimte

Michael Jacklin exposeert een aantal beelden van ijzer. Hij heeft deze geplaatst aan het eind en in het midden van de langwerpige tentoonstellingsruimte, waardoor je blik er als vanzelf naar wordt toegetrokken. Het is duidelijk dat Jacklin de andere kunstenaars om zich heen heeft verzameld. O’s and Zero’s (nr 3) bestaat uit twee gelaste beelden van bandijzer met daarin cirkels in verschillende formaten. De banden grijpen verticaal in elkaar tot een stapeling. Een beeld ‘ligt’; van een afstand zie je een wirwar van cirkels waar je toch een patroon in vermoedt. Het andere beeld ‘staat’; het aanzicht is gesloten; het doet denken aan een stapel filmbanden. Jacklin speelt met orde en wanorde.

“Een beeld moet meer opleveren dan het inneemt” stelt Reinoud Oudshoorn. In een tijd waarin onze leefruimte steeds kleiner wordt, vindt hij het belangrijk om nieuwe vormen te vinden die ruimte opleveren. In zijn wandobject, zt 2005, lijkt die ruimte zelfs onmetelijk. Door twee ellipsen van ijzer en in het midden matglas, kijk je naar twee donkere ronde vormen. Dit zijn platen die achter het beeld zijn gemonteerd. Door het matglas zijn ze vaag en diffuus en het lijkt of je naar twee mysterieuze planeten kijkt in een oneindig universum. Een prachtig beeld waar ik stil van werd.

Modellen, lego en ruw hout

Jan van de Pavert heeft drie beelden samengevoegd tot een nieuw geheel. Segment uit bibliotheek (1989) is gemaakt van multiplex en bladzilver op snee. Het is een constructie van verticale en horizontale planken, die een bouwsteen zijn van een oneindige bibliotheek. Daarnaast zijn er twee Modellen (2006/2007); halve bollen, de een glad en de ander gelobd, van gips met goud op snee. Van de Pavert gebruikt dit soort modellen ook in zijn videotapes; daarin worden de beelden ruimtelijke vormen waar je in kunt dwalen; een soort architecturen. Aart van der Kuijl, artistiek coördinator van de Vishal, die Jacklin als gastcurator uitnodigde naar aanleiding van de Biënnale van Noord-Holland in 2006, vertelt mij dat hij graag deze videotapes had gezien naast dit werk. Ik denk ook dat dit een spannende toevoeging was geweest, maar begrijp ook heel goed dat Jacklin alleen voor sculptuur koos; het is juist zo verademend om je te concentreren op een paar goede sculpturen zonder afgeleid te worden.

Ook het werk van Krijn de Koning gaat over de beleving van architectuur. Hij presenteert een ‘doe het zelf’ beeld: Mutiple 3 (yellow) prototype 2007. Voor een versie van dit werk, dat bestaat uit losse architectonische bouwstenen in geel kunststof, die als lego op ontelbare manieren gecombineerd kunnen worden, ontving hij in 2007 de Sikkensprijs. (De Koning doet veel met kleur en ruimte en hanteert daarbij een nogal heftig kleurenpalet.) Op het moment dat ik de Mutiple bekeek, stond deze er ongemakkelijk bij. CKV-leerlingen hadden het beeld verplaatst helemaal tot aan het uiteinde van de tafel en een element wat pesterig schuin gezet.

Simcha Roodenburg heeft in de Vishal drie houten beelden opgebouwd, die ruw zijn en niet recht. Ik kan niet goed vat krijgen op wat deze constructies zijn, maar werd wel geraakt doordat ze op een eigen wijze tegelijk grof en gevoelig ogen.

Mijn ervaring tijdens deze tentoonstelling was dat geconcentreerd kijken werd beloond met het gevoel even uit de tijd te zijn gestapt, iets wat je alleen kunt ervaren als een tentoonstelling echt indruk maakt.